Dek-e-okesma leciono


Quale diskursar?

La diskursonto mustas savar ante omno, pri quo lu volas diskursar e koram quala publiko. La titulo ne importas. On povas inventar la titulo plu tarde. Ex. tu volas parolar pri Ido koram laboristi. Se la temo esas fixigita (festgesetzt), kolektez (sammle) la materio.  Do:

1.  fixigo dil temo
2.  kolekto di materio

Kolektez omna materio. Skribez omno sur aparta folii. Erste kande omno esas kolektita, dispozez (anordne) la materio.  do:

3.  dispozeso

Se tu havas dispozeso, textizez la diskurso. On povas textizar la diskurso skribe o parole. Se on havas la texto, on facas probo-diskurso. Dum la probo-diskurso regardez anke la horlojo.  Do:

4.  textizo
5.  probo-diskurso

Pose skribez la dispozeso e merkvorti sur folio ed uzez ca folio dum la diskurso.  Do:

6.  Extrakto (Auszug) di la diskurso.

Lernez la vortopa texto nultempe memore (auswendig)! Co esas la maxim mala metodo! Uzez dum la diskurso nultempe la tota texto, ma nur la merkvorti. Lektez nultempe la diskurso. La lektata diskursi esas tre fatiganta por l'askoltanti (Zuhörer). Se tu ne esas exercita pri diskursar, facez plurafoye probo-diskurso heme per la merkvorti.

Se tu kelkafoye diskursabos camaniere, tu povos facar diskurso kolektante la materio nur en memoro. Facez dispozeso anke se tu havas tre kurta tempo, forsan nur kelka minuti por preparar tu.

Parolante koram laboristi, uzez multa exempli. Se la temo posibligas, questionez la askoltanti ed instigez (veranlasse) li respondar. Ma ne lasez, ke on divagez (abschweift) de tua orginala (ursprünglichen) temo. Parolante pri Ido questionez: «Pro quo ni bezonas la mondolinguo?», «Qua inter vi ja lernis stranjera lingui?»

La diskurso ne darfas durar plu longe kam 40 minuti ma prefere nur 30. Pos la diskurso invitez tua askoltanti, ke li questionez. Respondante tu povas kompletigar tua diskurso.

Nultempe evitez debato kun adversi (Gegnern). En la debato restez objektala ed evitez ecitoza (aufgeregte) disputo. Kunportez sempre kelka dokumenti pri tua aserti (Behauptungen) por refutar (wiederlegen) la dubitanti.

Fine dicez a tua askoltanti, ke un diskurso ne povas exhaustar irga temo, ed instigez li okupar su pri la temo audita anke pose.


Dispozuro por diskurso pri Ido koram laboristi

Große Klammer - Introdukto
  1. Internaciona organizuri di la laboristi, Ligo di Nacioni. (Komparez 12-a leciono)
  2. Internaciona kongresi. Multa nacioni reprezentesas. La tradukuro kustas multa laboro e tempo. On mustas savar plura lingui. Nur linguale eruditi povas partoprenar.
  3. La lerno di nacionala lingui kustas multa tempo, ed on ne sempre sucesas.
  1. Per Ido la desfacilaji esas solvita.
  2. Ido esas la maxim simpla, facila e perfekta linguo. Ol esas tre apta kom kongres-linguo. Omna laboristo povas parlernar ol.
  3. Ido esas difuzita sur la tota tero. Multa organizuri adoptis ol. (Dokumenti!)
  4. On povas parlernar Ido en kurso od sen kurso ek la lernolibro por laboristi. Se la laboristo renuncas (verzichtet) kelkafoye biro e fumo, lu balde sparas la preco di la lernolibro. Lu povas parlernar Ido, se lu lernas omnadie dum nur kin minuti en la tramvoyo od fervoyo, en la dimezala pauzo, en la vartochambro di mediko, di oficeyi e c.
  5. Do on komencez quik lernar e propagar Ido.

Infinitivo  (Nennform)

Infinitivo ist ein Mittelding zwischen verbo und substantivo. Es endigt im Ido auf -ar (immer betont!)

Das infinitivo hat auch drei Zeiten:

Gegenwart:
Vergangenheit:  
Zukunft
lektar
lektir
lektor
vidar
vidir
vidor
asistar
asistir
asistor

Die Vergangenheit -ir wird manchmal benutzt, aber die Zukunft -or sehr selten.

Me ne memoras lektir tua letro.

Me tre regretas, ne asistar la kongreso
Me tre regretas, ne asistir la kongreso
Me tre regretas, ne asistor la kongreso

Der erste Satz ist nicht eindeutig. Er ist nur richtig, wenn der Kongreß zu derselben Zeit stattfindet, in der ich darüber spreche. Der zweite drückt aus, daß der Kongreß schon stattgefunden hat, und der dritte, daß der Kongress stattfinden wird.


Matro: «Quale tu audacis dicar al onklino, ke el esas stulta (dumm)?  Quik irez e dicez ad el, ke tu regretas dicir lo.»
– La mikra Henriko: «Kar onklino, me regretas, ke tu esas stulta.»

 
fixa
fixigar
kolektar
extraktar
extrakturo
dispozar
preparar
origino
originala
 
– fest, festgelegt
– festlegen
– sammeln
– Auszug machen
– Auszug
– anordnen
– vorbereiten
– Ursprung
– ursprünglich

Merkez per:
Fix-Stern
fixieren
Kollekte = Sammlung

Extrakt
Disposition
Präparation, präparieren
Resolution = Beschluß
Original = ursprüngliches Werk usw.

La solvo di la taski

1-a leciono, pag. 6.
Man kann aus den angegebenen Wörtern verschiedene Sätze bilden. Z. B.: Me manjas pano kun butro.  Me drinkas kafeo, usw.

2-a leciono, pag. 14.
Die Namen der Möbel findest du in dem vorhergehenden Text. Die du dort nicht findest, suche im Wörterbuch.

3-a leciono, pag. 23.
Die Lektion selbst gibt die Anleitung zur Ergänzung des Lückentextes.

4-a leciono, pag. 31.
On boras per borilo.  La boristo boras en la fabrikerio.  Me manjas kun mea frato,  On laboras per la mano.

5-a leciono, pag. 45.
No, me repar-ig-as ol da la horlojisto.  Me ne povas skribar, me skrib-ig-as la letro da mea filiulo. – La ministro doc-ig-as Ido dal instruktisti. – Varm-ig-ez ol.

8-a leciono, pag. 62.
Tradukez la Germana parti di la texto: Beachte gut den zweiten Satz! Sie ist lesenswert – ol esas lerninda.  Es ist nicht richtig zu sagen: el esas lerninda, weil la linguo keine weibliche Person ist.
Knaben und Mädchen – pueri.

9-a leciono, pag. 70.  Taski.
Richtig ist:  Dorminte on esas forta.

Was ist der Unterschied?

  1. Ich esse auf dem Weg nach dem Volkshause.
  2. Nachdem ich gegessen habe, gehe ich nach dem Volkshause.
  1. Während des Essens werden wir arbeiten.
  2. Nach dem Essen werden wir arbeiten.

Richtig ist: Kande omnu arivabos, ni komencos la diskurso
Kande me koquabos, ni manjos.
Quon ni facos kande ni manjabos.
Indem ich esse – manjante.

Nach oben