Dek-e-sisesma leciono
La propagado
Ne suficas, ke ni lernas Ido, ni mustas anke propagar,
til ke omna homi parlernabos ol. Quale ni propagez?
1. Kontaktez omnakaze kun irga Ido-societo, adminime
per letri. Ibe tu povas recevar materio e konsili
(Ratschläge) por la propago. Lektez Ido-jurnali por
informesar pri la stando dil movado.
2. On devas profitar omna metodi di la propago ed
ausnutzen
akomodar oli a la specala bezono. Irez sempre a la
anpassen Bedarf
direciono di la maxim mikra rezisto, t. e. komencez
la propago ibe, ube tu esperas la maxim facila suceso.
Do tua unesma problemo esas: ube on povas aquirar
maxim facile kelka adheranti (Anhänger). Komence okupez
tu nur pri personi qui interesesas e ne multe penez
pri personi qui multe resistas. Se tu ja havas kelka
samideani, tu povas plu facile vinkar ca rezisto.
On povas maxim facile sucesar en yunal e kultural
organizuri. Ne penez pri personi tro okupata.
3. Facez amaso-propago per propagofolii, jurnali e
publika diskursi.
a. Se en tua urbo Ido esas nur poke konocata, komencez
la propagado per afisheti aglutinebla. Uzez
kleine Zettel anklebbare
omna-semane 1 afisheto por 500 habitanti (do en
urbo de dekamil habitanti 20 afisheti). Durigez la
afishizado dum 3 monati. Pos 3 monati preske omna
habitanti saveskos ke mondolinguo Ido existas.
b. Distributez (verteile) propagofolii en kunveni
di funcioneri di la partiso, sindikato, yunaro,
en kunveni di instruktisti e di sovieti dil genitori,
en kursi di popul-universitato, e c. Distributez la
propagofolio ante la kunveno, ne pos ol, posible en
la salono ipsa.
c. Informez la publiko per kurta artikli en la jurnali
pri omna eventi di la movado. Indikez sempre adreso!!
Plurafoya mikra anunci plu bone efikas (wirken) kam
unfoya granda.
d. En kunveni di diversa societi diskursez pri Ido.
Idistal organizuri aranjez nur rare propra publika
diskurso (ecepte, se on havas eminenta diskursero).
e. La maxim efikiva propagado esas vendar lerno-
libri. Vendez lernolibri omnaloke: en kunveni, en la
fervoyo, en expozerio, gimnastik- e sport-festi e c.
Ausstellung
Vendigez libri anke da librokomercisti.
f. Profitez la kongresi por la propago!
4. Merkez: la fakti efikas plu bone kam la argumenti. Ne
obliviez informar la publiko pri la difuzo (Verbreitung)
di Ido. Montrez al interesati exterlanda jurnali, letri
e diversa Ido-libri. Pro to kunportez sempre propagili!
Invitez omnu al internaciona Ido-kongreso.
Parolez sempre Ido kun tua samideani en la restoreyo,
tramvoyo e fervoyo. Per to tu ganos tre multa adheranti.
Montrez anke en publika diskurso, quale Ido parolesas.
efikar
efektigar
– wirken (z. B. gut)
– etwas bewirken
(z. B. den Krieg = la milito)
Effekt, effektiv
Radio ed Ido
Per linguo on transmisas sua pensi ad altra personi.
überträgt Gedanken
Tale la linguo quaze esas la teknikala
gewissermaßen
mediacilo dil idei-transmisado. Vorti skribita,
Vermittelungsinstrument
imprimita o parolata funcionas kom portisti di ul idei, a
qui la koncernata vorti konvencionale o
betreffenden durch Übereinkunft
tradicionale koordinesas.
durch Überlieferung beigeordnet sind
Omna nacionala linguo povas plear ica rolo nur
jede spielen Rolle
interne di ula domeno. Nam en altra domeno on
Gebietes
tradicionas koordinar altra vorto al sama ideo. Do
fakte existas frontieri por la linguo parolata.
Grenzen
Nu, per Radio nia audiveso facile acesas la
nun aber Hörfähigkeit betritt
domeno di altra lingui. Radio-ondi, jus livinte
Wellen eben verlassen habend
la emisilo, quik atingas la oreli di mem forega askoltanti.
Ma, ho ve! Vorti parolata perdas omna valoro, se li ne
o weh Wert
komprenesas.
Pro to linguo internaciona divenas necesega
wird äußerst notwendig
por omno, di quo la internaciona karaktero esas evidenta.
offenbar
Tala linguo mustas esar preciza e logikala, facile
pronuncebla e harmonioza, ol mustas esar serviva
auszusprechen harmonisch dienen können
por omna skopi, ol mustas satisfacar omna postuli
Zwecke zufriedenstellen Forderungen
posibla de linguo, e tamen ol ne esez desfacile
dennoch
lernebla. Ca grandioza problemo ecelante solvesas
ist ausgezeichnet gelöst
per IDO. - La proletariaro, di qua la chefkaraktero
esas internacioneso, ne omisez lernar Ido, pro ke Ido
übergehe
e Radio unionite multe augmentos la intelektal armi dil
geistigen Waffen
laboristaro en lua giganta luktado kultural e klasala.
Kampfe
M. Besecke
La «stranjera» vorto
(Vera anekdoto)
La prezidanto di supera ofico (höheren Amtsstelle) di qua la manio esis supresar la stranjera vorti, demandis de la resortisal (Ressort-) chefo raporto relate la promoco (Beförderung) di ula oficisto. La raporto explikis, ke la promocendo esas tre habila e konciencoza (gewissenhafter) oficisto, tamen mankas a lu la justa «subordino» (Subordination). Sub la vorto «Subordination» la prezidanto facis dika reda streko e skribis sur la marjino (Rand) di la raporto: Pro quo stranjera vorto?! Quale nomesas «Subordination» en Germana?
Kande lu rividis la raporto, trovesis sub lua remarko: «Subordination» signifikas Germane la esforco semblar plu stulta kam la superiori esas.
«En la lasta yari la Berlinana tramvoyi transportos plu multa kam 300 milion homi.»
«Ton tu ne povas kredigar da me. Tanta homi existas mem ne en la tota Germania.»
La puntizado (Zeichensetzung)
Die Zeichensetzung ist im allgemeinen wie im Deutschen. Nur der Gebrauch des Kommas weicht etwas ab. Z. B. trennt man im Deutschen durch ein Komma zwei Sätze, bei denen man das substantivo oder pronomo, das durch den zweiten Satz erläutert wird, probeweise durch der-, die-, dasjenige ersetzen könnte, z. B.: Ich nahm den Bleistift (denjenigen), der dort lag. Im Ido kommt hier kein Komma.
- Me manjas la cerizi qui esas dolca. (Diejenigen Kirschen, die süß sind.)
- Me ne manjas la cerizi, qui esas dolca. (Weil sie alle süß sind.)
Als Anführungsstriche gebraucht man « . . . »
Seko di vorti (Worttrennung)
In der Worttrennung besteht in Ido die größte Freiheit. Es gilt nur zu beachten, daß zusammengesetzte Wörter in ihre ursprünglichen Teile zerlegt werden, daß jeder Teil mindestens einen Vokal hat und daß man ch und sh nicht trennt.
Iterez la 7-ma leciono!
Nach oben