La korespondo esas la maxim bona exerco por novici. Anfänger Korespondante tu exercas la linguo e konoceskas exter- landala kamaradi, mori, sociala cirkonstanci. Sitten Umstände Skribante letro, konsultez ofte la lernolibro e la frage um Rat lexiki. Skribez unesme skisuro sur mi-uzita papero Wörterbücher Skizze e pos korektigo skribez nete (rein) la letro. Ne obliviez ke on mustas lektar tua letro. Do skribez lekteble. Tu trovas adresi di korespondemi en «Revuo Inter- naciona». Ne skribez samtempe a multa personi. Se tu ipsa publikigas tua adreso, indikez (gib an) anke la temo, pri qua tu deziras korespondar. Skribez nultempe ad Idisti publike laboranta, qui esas sat okupata per beschäftigt la propagado. Ne disipez tua energio per kambio di postmarki. verschwende Tausch Korespondez nur pri serioza temi. Skribez prefere ernsthafte lieber letri. Ilustrita postkarti esas tre chera e kontenas poka spaco (Raum) por texto. Tale tua letro propagas Ido pasante sua voyo.
1. La dato esas skribenda en la dextra supra angulo obere Ecke Uzez la maxim simpla formi: Leipzig, 4. 3. 27 od 4. III. 27* (= ye la quaresma marto 1927). 2. Kurta adparolo suficas: Kamarado, Kar amiko, Samideani Anrede edc. Pos la adparolo on uzas komo, ne klamo-signo. Ausrufezeichen 3. La letro ipsa esas skribenda en parolo-stilo. 4. Signaturo. Evitez longa, nur politesal expresuri. Unterzeichnung vermeide Höflichkeits- Suficas: kordiale, sincere, tua, til rivido, me expektas herzlich, aufrichtig erwarte maxim quika respondo. Pro ke la signaturo ofte esas desfacile lektebla, Unterschrift stampez per kauchuka stampilo tua nomo ed adreso sur la letro-papero e kuverto.______________________________
nachfragend Leipzig, 14. 10. 27 Kamarado, Me lektis tua adreso en Revuo Internaciona. Me deziras employesar dum kelka yari en Francia por konoceskar la iba labormetodi e social e politikal cirkonstanci. Me esas elektroteknikisto, 21-yara, celiba. ledig Me esas bona profesionisto. Me perfekte parolas Ido, ma regretinde nur poke la Franca linguo. Voluntez informar me posible maxim detaloze pri omno quo koncernas mea intenci. betrifft Absichten Me volunte rekompensas tu per irga servo. belohne Kordiale K a r l S c h u l z e Inselstr. 13 I. Leipzig, Germania
La lingui di preske omna nacioni de India til Atlantiko decendas de komuna originlinguo. Kande la homi stammen ab Ursprache separis su en multa grupi, multa lingui naskis. La relati a stranjera landi ne esis importanta en anciena tempi, pro wichtig ke la moyeni di cirkulado esis primitiva. Tamen sempre Verkehrs existis lingui qui mediacis la cirkulado, precipue la vermittelten vor allem komerco. La linguo dil Greki dominacis longa-tempe en oriento. Interne di la frontieri dil Romana imperio la innerhalb Grenzen Reich Latina divenis dominacanta; ol restis la linguo dil cienco en preske tota Europa til la moderna tempo. En la 17-ma e 18-ma yarcento Francia atingis la kulmino erreichte Gipfel di sua povo e la Franca divenis la linguo dil diplomacisti e nobeli. Prezente la Angla havas la prerango en la Adeligen Vorrang mondokomerco. Ma anke la Germana esas ample (weit) difuzita. En Austria, Chekoslovakia, Polonia, Hungaria ed en altra landi en la esto di Europa ol ofte esas helpo- linguo por multa mikra nacioni. Future la konkurenco dil naturala lingui cesos. wird aufhören En Berlin, Milano, Moskva e New York, en Arjentina e Chinia Ido komprenesos e parolesos.
I. Die regelmäßige Folge der Satzglieder ist:
Das komplemento steht nach dem predikato. Wenn ein objekto da ist, steht es nach dem objekto. Wenn mehrere komplementi da sind, so setzt man jedes komplemento nach dem Worte, zu dem es gehört.
Me vehas per tramvoyo a la laboreyo.
Lu skribas letro a sua amiko.
Verwende immer diese Wortfolge, wenn kein besonderer Grund für eine Änderung besteht.
Nicht richtig ist: Lu skribas a sua amiko letro.
Das Wort letro muß gleich nach skribas kommen.
Das adjektivo kann man vor oder auch hinter das substantivo setzen. Wenn das adjektivo wesentlich größer ist als das substantivo, setzt man es in der Regel hinter jenes: linguo internaciona. Wenn das adjektivo noch eine Ergänzung hat, setzt man es hinter das substantivo: Ido esas linguo plu facila kam la nacionala lingui. Erwin esas homo multe laboranta por nia movado.
Pro quo tu ne respondis? Me ne havis tempo.
Beachte den Unterschied:
Lu venos – er wird kommen.
Me esperas, ke lu venos – Ich hoffe, daß er kommt.
Lu venez – er soll kommen
Me skribas, ke lu venez – ich schreibe, daß er kommen soll.
Bei den Übersetzungen aus dem Deutschen muß man besonders achtgeben, daß die zusammengehörigen Satzglieder zusammenbleiben. Mache keine Schachtelsätze!
Ich habe einen in einer mir unbekannten Sprache geschriebenen Brief bekommen –
Diese Zeitung wird von allen geschätzt –
N i c h t r i c h t i g ist: Ca jurnalo esas da omni prizata.
Die Eisenbahnen bilden ein die ganze Welt bedeckendes Netz. –
La pronomo lo
Il renuncis la ofico. Me regretas lo (ke il renuncis la ofico).
– Er verzichtete auf das Amt. Ich bedauere es.
Me saveskis lua renunco dil ofico. Me regretas ol (la renunco).
Der Artikel hat auch eine Mehrzahlform: le, die aber nur verwendet wird, wenn kein anderes Wort die Mehrzahl irgendwie bezeichnet, sei es durch die Endung i oder durch die Bedeutung (Zahlwort). Z. B. le x; le Mayer; videz la cerizi, me kompros le reda – sie die Kirschen, ich werde die roten kaufen.
Yen libri, prenez la maxim granda,
Yen libri, prenez le maxim granda.