Sisesma leciono


Heme, inter kamaradi


La patro lektas jurnalo, la matro  sutas. La frato
                            Mutter näht
 
e la amiko qua     lojas che ni ne esas heme.    Ni havas
           welcher       bei            zu Hause
 
un gasto, yuna   homo kun qua me esis aprentiso.
   Gast   jungen      mit dem         Lehrling
 
Ye 19 kloki tri amiki arivos,  un amikulo nome
                      ankommen            namens
 
Antono e du amikini. Ni lektas e lernas kune.    Ni
                                        zusammen
 
exercas anke Ido.
üben    auch
 
   Nia gasto ne konocas Ido. Quala        linguo vi
                kennt        Was für eine Sprache
 
parolas? - Antono: Ni parolas Ido. - Gasto: Quo
                                            was
 
esas Ido? - Antono: Ido esas linguo  internaciona. -
                             Sprache internationale
 
Gasto: Qua facis ca    linguo? - Amiko: Internaciona
       wer schuf diese
 
komitato qua konsistis ek  eminenta
Komitee  das bestand   aus hervorragenden
 
linguisti              ed altra ciencisti.       - Gasto:
Sprachwissenschaftlern          Wissenschaftlern
 
Parolez kelke     en Ido, por ke me audez. - Antono:
        ein wenig         damit     höre
 
Tu mustas lernar Ido, qua     esas la maxim perfekta
                      welches         vollendetste
 
linguo existanta.   - Gasto: Me komprenas, quon tu
       existierende             verstehe   was
 
dicis. Depos kande tu lernas? - Antono: Me lernas
       seit  wann
 
depos sis monati. - Gasto: Vere?    Tu ja    parolas
      6   Monaten          wirklich    schon
 
tre bone! Me lernis dum     un yaro la Franca
sehr                während    Jahr    Französisch
 
e ne esas kapabla facar     simpla   korekta  frazi. -
          fähig   zu bilden einfache richtige Sätze
 
Amikino: Lernez kun ni Ido, od   venez a nia kurso
                            oder             Kursus
 
en la populdomo. - Gasto: Qua instruktas?  - Amikino:
      Volkshaus           Wer unterrichtet
 
Ula kamarado qua parolas plu bone kam ni. - Gasto:
ein                      besser   als
 
Quale lu nomesas? - Amikino: Lu nomesas Karl Ihme.
wie      heißt
 
Lu parolas perfekte Ido. Lu voyajis multe. Lu renkontris
                            reiste            begegnete
 
multa Idisti en omna landi.  - Gasto: Dicez, kamaradi,
                     Ländern
 
pro quo vi ne facis   plu granda propagado? - Antono:
weshalb       machtet größere    Propaganda 
 
Nia movado   esas ya yuna. Ni bezonas  plu multa
    Bewegung      ja          brauchen mehr
 
kunlaboranti. - Gasto: nu kamaradi, me promisas   a
Mitarbeiter            nun             verspreche
 
vi, ke me quik   komencas lernar Ido. Me propagos
          sofort beginne                 werde propagieren
 
ol omnaloke.    Omna laboristo mustas lernar ca
   an jedem Ort
 
grandioza     linguo, qua esos la unika   linguo di nia
hervorragende         die         einzige
 
internaciona kunveni.        Kande la kurso  eventos?
             Zusammenkünfte  wann     Kursus findet statt
 
- Antono: Merkurdie vespere ye 20 kloki. - Gasto: Me
          Mittwoch  abends
 
certe    asistos.        Nun me mustas livar vi. Til
bestimmt werde beiwohnen
 
rivido. - Omni: Bona nokto, til rivido.
 
   Pos ke nia gasto forirabis,   l'una    kamaradino
   nachdem          gegangen war die eine
 
komencis lektar la «Matro»  da  Gorki. Mea matro
                    Mutter  von
 
askoltis atencoze.  Ofte el interruptis la  suto. Elua
hörte zu aufmerksam         unterbrach  das Nähen
 
vizajo  redeskis.    Lakrimi aparis     en la okuli. Ni omna
Gesicht rötete sich  Tränen  erschienen       Augen
 
emocis.         Ni sentis, ke la vivo  di ca yuna proletarii
waren ergriffen    fühlten       Leben dieser
 
kombatanta por la «vereso»  esas nia vivo. La
kämpfend   für     Wahrheit          Leben
 
laboristala klaso kombatante liberigas la homaro     de
Arbeiterklasse    kämpfend   befreit      Menschheit von
 
superstico,  odio e mizero.
Aberglauben  Haß    Elend

    Merkez per:
exercar
eminenta
audar

frazo
unika
kunveno
asistar
ruptar
okulo
vivar
odiar
– üben
– hervorragend
– hören

– Satz
– einzig
– Zusammenkunft
– beiwohnen
– brechen
– Auge
– leben
– hassen
exerzieren = (militärisch) üben
eminent
Audienz = Empfang zum Anhören;
Auditorium = Hörerschaft
Phrase = Redensart
Unikum
Konvent
Assistent
Eruption = Ausbruch
Monokel; okulieren
vivat! = er lebe hoch!
Odium

Das fragende und bezügliche Fürwort
(pronomo questionala e relativa)

Suche die nachfolgenden pronomi in den vorhergehenden Lesestücken auf.

  1. Einzahl: qua – wer; welcher, welche, welches; bezüglich auch: der, die, das. Z. B.  Qua venas a tu?  Qua volas sucesar, ta mustas kombatar (kämpfen).
  2. Mehrzahl: qui – welche; bezüglich auch: die, z. B.  Existas laboristi qui ne esas organizita.
  3. Einzahl: quo – was (nur für eine unbestimmte allgemeine Sache), z. B.  Quo esas sur la tablo?.
  4. Beim Objekt wird regelmäßig ein -n angehängt: quan, quin, quon, z. B.  La viro quan il vidis esas mea patro.  La pomi quin me manjis esas dolca. To quon tu rakontas esas trista.
  5. Qua wird auch adjektivisch gebraucht für Ein- und Mehrzahl, z. B. Qua puerulo ludas (spielt)?  Qua libri esas bela?
  6. Soll das Geschlecht kenntlich gemacht werden, so setzt man ilqua, elqua, olqua. Ita viro esas la patro di la puerino, ilquan me konocas (kenne). Bedeutet: Ich kenne den Mann. Ita viro esas la patro di la puerino, elquan me konocas. Bedeutet: Ich kenne das Mädchen.
  7. Die Regeln für das fragende (bezügliche) Fürwort entsprechen dem­nach denen für das hinweisende Fürwort. Verbindungen der entspre­chenden Formen des hinweisenden und bezüglichen Fürworts sind häufig: ta qua – derjenige, welcher (der, die); ti qui – diejenigen, welche; to quo – das, was.

Fragesätze, die im Deutschen ohne Fragewort durch Umstellung gebildet werden, bildet man im Ido durch Voranstellung von ka (vor Vokalen  kad) – ob, ohne Änderung der normalen Wortfolge.

Tu audas la kanto
Ka tu audas la kanto?
– Du hörst den Gesang.
– Hörst du den Gesang?

 
 

Vortifado

Sufixo -et – Verkleinerung.                         Sufixo -eg – Vergrößerung.

pordo
chambro – Zimmer
strado – Straße
vento – Wind
tablo
forko
– Gabel
korbo – Korb
rivero – Fluss
horlojo – Uhr
kolda – kalt
bela – schön
varma
plorar
– weinen
ridar – lachen
pordeto – Türchen
chambreto – Zimmerchen
stradeto – Gasse
venteto
tableto
forketo
– Essgabel
korbeto – Körbchen
rivereto – Bach
horlojeto – Taschenuhr
koldeta – kühl
beleta – hübsch
varmeta – lauwarm
ploretar
ridetar
– lächeln
pordego – Tor


ventego – Sturmwind
tablego




koldega
– eiskalt
belega – wunderschön
varmega – heiß
ploregar – heulen

Sufixo -oz – voll von etwas:

polvo
tenebro
oleo
poro
lumo
joyo
iraco
ruzo
– Staub
– Finsternis
– Öl
– Pore
– Licht
– Freude
– Zorn
– List
polvoza
tenebroza
oleoza
poroza
lumoza
joyoza
iracoza
ruzoza
– staubig
– finster
– ölig
– porös
– hell
– freudig
– zornig
– listig

aquoza lando  –  wasserreiches Land
Sur sabloza (sandig) voyo on ne povas vehar per bicikleto.

Bilde Wörter mit -oz von
 
muskulo – Muskel
skandalo – Skandal

Sufixo -em – geneigt zu etwas:

sorgar
laborar
obediar
– sorgen für
– arbeiten
– gehorchen
sorgema
laborema
obediema
– sorgfältig
– arbeitsam
– gehorsam

Granda babilemo (Schwätzer), rare bon(a) agemo

Sufixo -an – Mitglied, Einwohner, Anhänger:

ruro
Amerika
urbo
societo
– Land

– Stadt
– Verein
rur-an-o
Amerikano
urbano
societano
– Landmann, Bauer
– Amerikaner
– Städter
– Vereinsmitglied
sama
ideo
urbo
– dasselbe
– Idee
– Stadt
 
partiso
lando

– Partei
– Land

sam-ide-ano
sam-partis-ano
sam-urb-ano
– Anhänger derselben Idee, Gesinnungsgenosse
– Parteigenosse
– Mitbürger

Suche den Sinn von:

samlandano

samsocietano

samtempano


Nach oben